AI-kunst is bloedeloos

Heb ik naar een doorwrocht kunstwerk gekeken of een mooi neergelegd lijk?

Beste lezer,

Terwijl ik dit schrijf wacht ik op een monteur. Mijn vaatwasser ligt er sinds anderhalve week uit en dat betekent: afwassen. Hels is het, ab-so-luut verschrikkelijk. Mijn vriendin en ik hergebruiken dan ook borden en drinken dagenlang uit hetzelfde glas – alles om minder af te wassen. Het voelt als een stap achteruit, alsof ik een verworven recht moet opgeven en terug ben gegaan in de tijd.

(Ik geef toe: soms heb ik de neiging dingen dramatisch te interpreteren. (Maar ja, wat moet je anders doen als je staat af te wassen?))

Ik was gisteren bij de theatervoorstelling Formerly Known As van performancecollectief Urland. De drie heren hadden door ChatGPT een toneelscript laten schrijven en zouden dat spelen. Het idee vervulde me met scepsis, maar ik ken het werk van het collectief al langer en wist dat het nooit zo simpel zou zijn als het leek. Dus kocht ik een kaartje.

Het was een parel van een voorstelling: grappig, meeslepend. Ze kwamen tot de kern van ons menszijn en kunstenaarschap en hoe dat op gespannen voet staat met artificiële intelligentie. Aan het einde van de voorstelling komt een onzichtbare AI de vloer op en vertelt dat het onmogelijk echte kunst kan maken: AI-kunst is bloedeloos, het is een lijk, maar dan perfect neergelegd.

Het was theater zoals het bedoeld is. Dat verontrustte me ook, want blijkbaar heeft ChatGPT heel goed begrepen wat bezoekers van experimenteel theater willen meemaken. Heb ik naar een doorwrocht kunstwerk gekeken of een mooi neergelegd lijk? Ben ik er, kortom, ingetrapt? Of was de tekst toch van een mensenhand en ben ik voorgelogen? En doet dat ertoe? Ik ben er nog steeds niet uit en dat is volgens mij helemaal de bedoeling. Mijn smaak en blik werden op de proef gesteld en heel even stelde ik mijn eigen menselijkheid in vraag.

Voor het komend Hard//hoofd-magazine Ssst schreef Axel van den Eynden een essay over AI en uitgestorven talen; ergens bestaat de hoop dat AI dode talen in leven kan houden. ‘Maar wanneer nog maar één persoon de taal spreekt,’ schrijft Van den Eynden, ‘zal die enkel nog maar voorzitter zijn van de wake. (…) Zelfs al was AI een authentieke spreker van de taal, dan was ze nog steeds statisch en dus dood.’ Het is een fascinerend essay over de spanning tussen taal, intermenselijk contact en nieuwe technologie.

Voor lezers die net als ik weleens twijfelen aan hun mens-zijn: AI kan dode talen opslaan, maar niet praten. Mijn vaatwasser kan afwassen, maar kan zich niet verliezen in lachwekkende overdramatiseringen terwijl het zijn taak doet.

De monteur belde net, hij komt eraan. Goddank.

Veel groeten,
blijf mens,

Michiel Cox
redacteur

PS Je kunt alleen nog vandaag het magazine bestellen via onze website. Dan ontvang je je eerste literaire magazine in maart per post!

Fictie & Poëzie: De rattenkoning

Tekst: Nick De Weerdt

Beeld: Aida de Jong

Leestijd: 7 tot 11 minuten

Een schoolreis naar Praag klinkt als een feestelijke afsluiting van de middelbare school: slapeloze busritten, sigaretten in de schaduw van kasteelparken en stiekeme plannen om absint te drinken in hotelkamers. Maar in dit verhaal van Nick De Weerdt eindigt de reis voor een onafscheidelijke vriendinnengroep met een onverwachte confrontatie: de rattenkoning.

Essay: Stil protest

Tekst: Nadeche Remst

Beeld: Esther Depret

Leestijd: 8 tot 13 minuten

Nadeche Remst laat zien hoe slaap, verdriet en dissociatie meer zijn dan persoonlijke reacties: ze worden een vorm van stil verzet tegen een wereld die kwetsbaarheid buitensluit. Haar reflecties bewegen tussen persoonlijke herinneringen en analyses van de systemen die ons leven vormgeven.

Column: Ze willen niet dat je dit weet over ons voedselsysteem

Tekst: Marthe van Bronkhorst

Beeld: Jasmijn ter Stege

Leestijd: 6 tot 9 minuten

When life gives you hepatitis A-bessen, kruipt Marthe van Bronkhorst in de pen om het toch nog eens over de voedselindustrie te hebben.

Word vóór 1 februari trouwe lezer en ontvang Hard//hoofd magazine ‘Ssst’!

In Hard//hoofd magazine krijgen talentvolle nieuwe schrijvers, denkers en kunstenaars de ruimte om nieuw werk te presenteren. Schrijf je nu in als trouwe lezer voor slechts €2,50 per maand en ontvang in maart je eerste literaire magazine, met als thema ‘Ssst’. Al meer dan 2.100 abonnees sloten zich aan!

In ‘Ssst’ verkennen we de (zelf)opgelegde stilte. Waar komt onze aanbidding van rust vandaan? Is het een vorm van onderdrukking of juist een van zelfzorg? Word trouwe lezer en ontvang 120 pagina’s verhalen, essays, gedichten en beeldverhalen over de kracht, het geweld en de kwetsbaarheid van stilte.

Ik wil 'Ssst' bij mij op de mat!

Steun de makers van de toekomst, al meer dan 1.700 kunstverzamelaars gingen je voor!

Hard//hoofd is een vrije ruimte voor nieuwe kunstenaars en schrijvers, waar talent online en offline de ruimte krijgt om te experimenteren en zich te ontwikkelen. In deze tijd is zo’n vrije ruimte harder nodig dan ooit.

Als kunstverzamelaar zorg je ervoor dat wij onze makers een podium kunnen blijven bieden en hen optimaal kunnen ondersteunen. Als dank ontvang je eens of tweemaal per jaar gesigneerde kunstwerken van veelbelovende kunstenaars.

Steun Hard//hoofd en word kunstverzamelaar

Schrijf je graag over kunst (tentoonstellingen, theater en literatuurfestivals) en wil je op de hoogte blijven van komende evenementen? Meld je dan aan op de kunstnieuwsbrief van onze Chef Kunst, Jorne Vriens, en ontdek mogelijke onderwerpen om over te schrijven.

Je ontvangt deze email omdat je je hebt ingeschreven op hardhoofd.com.

Vragen over je donatie of magazineabonnement?
kunstverzamelaars@hardhoofd.com

Postadres:
Da Costakade 158A
1056GA Amsterdam

Wil je de uitschrijven voor de nieuwsbrief? Dat kan via deze link.