Samenwerking DPG Media Om ontwikkelingen in het hedendaagse Nederlands in kaart te brengen legt het Instituut voor de Nederlandse Taal (INT) het Corpus Hedendaags Nederlands (CHN) aan: een steeds groeiende verzameling van Nederlandstalige teksten uit onder meer kranten. Onlangs heeft het INT een overeenkomst gesloten met DPG Media, het grootste mediabedrijf van Nederland en België. Hierdoor is het krantenmateriaal in het CHN uitgebreid met alle teksten uit het AD, de Volkskrant, Trouw, Het Parool, Het Laatste Nieuws en De Morgen.
Lees het hele persbericht op onze website |
|
|
Grammaticasafari Waarom je niet kunt spieren of manieren, waarom het met snertweer geen erwtensoep regent enwaarom het kan me schelen en veel soeps gek klinken. Ga vanaf nu wekelijks mee op grammaticasafari in onze nieuwe, gelijknamige rubriek met weetjes uit de Algemene Nederlandse Spraakkunst (e-ANS). De e-ANS is hét digitale naslagwerk over de grammatica van het Nederlands en bevat een schat aan informatie over Nederlandse klanken, woorden, uitdrukkingen en zinsconstructies.
Ga naar de rubriek op ivdnt.org |
|
|
Overlijdensbericht Paul Rüpp 1957-2023
Op 26 maart is Paul Rüpp overleden, de voormalige voorzitter van de Raad van Toezicht van het Instituut voor de Nederlandse Taal. Wij zijn verdrietig om het verlies van een bevlogen bestuurder die ons instituut mee heeft vormgegeven.
Lees het overlijdensbericht op onze website |
|
Knutselhond
Hond die een kruising is van twee rassen en als het ware door de mens in elkaar geknutseld wordt door te fokken op uiterlijke kenmerken.
Nieuw woord van de week
|
|
|
Het toilet van Couperus
In 2023 is het 100 jaar geleden dat Louis Couperus (1863-1923) overleed. Dit inspireerde INT-taalkundige Roland de Bonth tot het maken van een gelegenheidswoordenboekje. De honderd woorden waaruit dit woordenboekje bestaat komen allemaal voor in het Woordenboek der Nederlandsche Taal (WNT). Omdat Couperus groot belang hechtte aan een welverzorgd uiterlijk en aan zijn kleding en daar bij de beschrijving van zijn romanpersonages ook veel aandacht aan besteedde, is voor dit woordenboekje gekozen voor specifieke woorden die betrekking hebben op kledingstukken, schoeisel, modeaccessoires en haardrachten. Samen vormen zij het toilet van Couperus.
Ga naar het gelegenheidswoordenboekje |
|
Pennist
Op 30 maart is het de Internationale Dag van het Potlood. Een mooie gelegenheid om het vergeten woord pennist in het zonnetje te zetten.
Terug in de taal
|
|
|
500 jaar Nederlandse Wat & Hoe-gidsen
Noël van Berlaimont, een Antwerpse leraar Frans, publiceerde in 1527 als eerste in de Lage Landen een taalgidsje. Dit boekje was tweetalig Nederlands en Frans en bevatte zinnetjes en gesprekken die van pas kwamen tijdens het diner, in de herberg, op de markt en onderweg. Nu het Instituut voor de Nederlandse Taal dit jaar speciale aandacht besteedt aan het thema ‘Nederlands in een meertalige wereld’, leek het ons een mooie gelegenheid om betrouwbare transcripties te maken van de verschillende talen uit het gidsje van Van Berlaimont, en die te publiceren bij INT of DBNL, zodat taalkundigen vanuit de hele wereld er toegang toe hebben.
Lees de column en oproep van Nicoline van der Sijs |
|
Babbelaar
Opeens was het er: ChatGPT, een geavanceerde chatbot die alles lijkt te kunnen als het om schrijven en vertalen gaat. In de nieuwe aflevering van de podcast Over taal gesproken spreken we drie deskundigen over wat ChatGPT allemaal kan, wat het (nog) niet kan, en wat het nog gaat kunnen.
Luister de podcast
|
|
|
Openbaar taalmodel OpenGPT-X
Het Instituut voor de Nederlandse Taal (INT) werkt mee aan OpenGPT-X: de wetenschappelijke tegenhanger van het taalmodel dat ten grondslag ligt aan ChatGPT. Het taalmodel achter ChatGPT is namelijk niet openbaar. OpenGPT-X-modellen zullen wel vrij toegankelijk zijn.
Lees verder op onze website |
|
Djokkeleuren
Waar komt het dialectwoord djokkeleuren voor, wat betekent het, en wat heeft het met de jokari (zie afbeelding) te maken?
Uit de streek
|
|
|
Woordenboek Gelderse Dialecten online
Op 28 maart is het elektronisch Woordenboek van de Gelderse Dialecten (e-WGD) gelanceerd. De zes gedrukte afleveringen zijn samengesteld tussen 2001 en 2006 door de redacteuren dr. Charlotte Giesbers en dr. Harrie Scholtmeijer. In 2015 zijn de eerste delen van het woordenboek gedigitaliseerd dankzij een CLARIN-subsidie voor het project ‘CARE: CurAtie en integratie REgionale woordenboeken’, onder leiding van Nicoline van der Sijs, Henk van den Heuvel en Roeland van Hout. Vervolgens is de website van het WGD door hen verder ontwikkeld voor het Veluws, met subsidie van het stimuleringsfonds Nedersaksisch Gelderland van het ErfgoedCentrum Achterhoek Liemers (ECAL), met de e-WGD als resultaat.
Ga naar het elektronisch Woordenboek van de Gelderse Dialecten |
|
Taaladvies: neutrale verwijswoorden
Voortaan verschijnt in onze nieuwsbrief een taaladvies van Onze Taal. Dit maakt deel uit van een nieuwe samenwerking met Onze Taal, dat op zijn beurt onze rubriek Grammaticasafari in Taalpost opneemt. Het eerste taaladvies gaat over neutrale verwijswoorden. Want hoe verwijs je naar één persoon zonder specifiek mannelijke of vrouwelijke verwijswoorden te gebruiken? Er zijn verschillende mogelijkheden om naar ‘iemand in het algemeen’ te verwijzen zonder woorden als hij, zij, zijn en haar te gebruiken. Het nieuwste advies op de website van Onze Taal geeft verschillende suggesties voor het gebruik van neutrale verwijswoorden zoals die, deze, je, ze en diegene.
Ga naar het taaladvies op de website van Onze Taal |
|
Geen zorgen over het Nederlands
Is het koesteren van de Nederlandse taal nodig? “Volgens mij niet”, schrijft Nicoline van der Sijs in de Telegraaf op 18 februari 2023. “De Nederlandse taal is sterk en krachtig van haarzelf en ze hoeft niet te worden vertroeteld of doodgeknuffeld door een helikopterouder of tijgermoeder. Ze is allang geen onmondig baby’tje meer, maar een volwassen powerlady die al twee millennia op eigen sterke benen staat.”
Lees het hele artikel |
|
|
|
