Samen met onze buren van de School van Gaasbeek lanceerden we een nieuw project: de EgmontLezing. Met deze tweejaarlijkse lezing willen we een podium geven aan een uitgesproken stem, iemand die reflecteert over de actualiteit en hoe kunst een meerwaarde is binnen het publieke debat.

De eerste editie zit er op en was meteen een hoogvlieger. Brigitte Herremans, Midden-Oosten specialiste, bracht een boeiend en ontwrichtend betoog Tegen het uitwissen: Kunst als reddingsboei. Ze belicht het potentieel van literaire artistieke praktijken in Syrië en Palestina om het uitwissen van ervaringen van onrecht tegen te gaan. Verhalen kunnen de wereld herscheppen, ze brengen onbekende levens aan de oppervlakte en bieden een tegenwicht aan onverschilligheid en moedeloosheid. Aansluitend was er een rake reflectie van auteur en essayist Stefan Hertmans.

De Ridderzaal van het kasteel zat afgeladen vol maar we delen graag de integrale tekst en de opname van de allereerste EgmontLezing met jullie.

- Brigitte Herremans

Spring met ons mee, grijp de reddingsboei en laat je meevoeren op de golven van Brigitte Herremans en Stefan Hertmans.

Egmont kennen we historisch als verdediger van vrijheden, als iemand die zich verzet tegen politiek despotisme, als strijder tegen religieus fanatisme en als bedachtzame rebel. Deze, deels gemythologiseerde, beeldvorming werd een handje geholpen door literaire kunstwerken van Voltaire, Goethe, Schiller, ... en muziek van Beethoven. Dat beeld heeft zijn historische wortels in de tijd van de Beeldenstorm (1566), van een naderende burgeroorlog tussen protestanten en katholieken in de Lage Landen. De Spaanse koning Filips II spande de teugels van de macht aan, in een verwoede poging om deze conflicten te bedwingen. De strenge repressie en de bijhorende machtsverschuiving naar Spanje leidde tot verzet van de nochtans deugdzame katholieke edelen, waaronder de Graaf van Egmont. De koning stuurde de hertog van Alva naar de Nederlanden om orde op zaken te stellen. En zo geschiedde... Egmont werd samen met de Graaf van Hoorn in 1568 onthoofd op de Grote Markt van Brussel. Zijn tragische lot cementeerde de nalatenschap van de graaf in de eeuwen erna. Vooral de negentiende eeuw kende een ware fascinatie voor de mythische figuur van Egmont. België, een pasgeboren, kwetsbare natie, moest op zoek naar een groots verleden, naar heroïsche figuren. En wie had het heldhaftiger voor dat vaderland opgenomen dan de graven Egmont en Hoorn?

In die vorm werd Egmont ook een held voor de laatste markiezin van het Kasteel van Gaasbeek, Marie Arconati Visconti (1840-1923). Ze las in deze weliswaar zwaar geromantiseerde versie van zijn figuur haar eigen republikeinse ideëen: tegen een absolutistische koning, tegen het katholicisme. En nu bezat ze het kasteel dat ooit aan Egmont toebehoorde! Ze pakte dan ook graag met hem uit: de graaf is nadrukkelijk aanwezig in naamgeving in het kasteel, in schilderingen boven de schouw en in brieven met bijvoorbeeld historicus en goede vriend Franz Cumont.

Wij zetten de traditie verder en wijden een hele kamer aan Egmont. Kom langs en maak kennis met de graaf door verschillende ogen, waaronder die van fotograaf Erwin Olaf (1959 - 2023).