Hvide fugle på sort himmel Torsdag 12. november kl. 19.30 Symfonisk Sal Sjældent har de velkendte ord om ”enkelt, ikke let” været så aktuelle som i tilfældet Beethovens violinkoncert. Den lyder så let at spille – men rent faktisk er det en af de koncerter, som i allerhøjest grad kan få selv garvede solister til at ryste i bukserne. ”Tanken om første sides enkelhed skræmmer livet af mig, når jeg går på scenen,” sagde Isaac Stern om koncerten. Den bliver også tit, af ikke helt gennemskuelige grunde, betragtet som den ”fineste” koncert af de store violinkoncerter. Måske fordi Joseph Joachim, en af de største violinvirtuoser nogensinde, kaldte den for den største – eller fordi man i denne koncert kommer til at arbejde hårdere for musikken? Det er svært at sige. Sikkert er det, at musikken aldrig er virtuos for virtuositetens skyld; der er altid en musikalsk mening med det, når der er løbenoder eller andre udfordringer. I tilfældet Sjostakovitj kommer samtidshistorien – og ikke mindst det politiske klima omkring værkets skabelsestidspunkt – altid til at spille en næsten lige så stor rolle som musikken selv. Ofte, fordi musikken er en (subtil eller ligefrem) kommentar til politikken og hverdagen i det Sovjetrusland, der på dette tidspunkt dårligt kan kaldes andet end et diktatur. Og den 10. symfoni peger da også – på det personlige såvel som det politiske plan – ud over sig selv. Så lad os se på historien: Sjostakovitj levede i Sovjetunionen. Den 10. symfoni er skrevet i 1953. Det er to fakta, som kan se trivielle ud ved første øjekast – men faktisk er de nøglen til symfonien. Sjostakovitjs liv var nemlig en mareridtsagtig linedans i et politisk klima, som var lige så grusomt, som det var uforudsigeligt. Nære venner og familie blev forhørt, nogle af dem blev henrettet, og Sjostakovitj selv blev gennem to perioder undsagt af styret. Når det skete, blev en person fra den ene dag til den anden forvandlet til en levende død: I det paranoide stalinistiske samfund kunne det betyde døden at tale med eller blot se på en person i unåde. Det var en sådan ikke-eksistens, som Sjostakovitj havde gennemlevet i fem år op til Stalins død i 1953 – og det præger den 10. symfoni – der i kodesprog søger at nå ud til de mennesker, Sjostakovitj holdt af – uden at vække mistanke hos censuren. Denne symfoni er ikke blot musik; den er i lige så høj grad en beskrivelse af en personlig tragedie. Program: L. v. Beethoven: Violinkoncert --- PAUSE --- D. Sjostakovitj: Symfoni nr. 10 Varighed i alt: ca. 125 minutter. Koncertoptakt: Torsdag aften kl. 18.30-19.00 er der koncertoptakt ved førsteviolinist i Aarhus Symfoniorkester Matthias von Niessen og Aarhus Symfoniorkesters Venner (ASOV) i Kammermusiksalen, Musikhuset Aarhus. Det er gratis at deltage. Læs mere på www.asov.dk |