Omdenkverhaal: De mazzel van pech

Als fotograaf Frank Boske op een dag in 1996 bij het oversteken vol op een fietser botst, weet hij dat er iets mis is met zijn ogen. Totaal niet zien aankomen. En hoewel het inmiddels nog steeds niet duidelijk is door welke aandoening het precies komt dat zijn zicht steeds verder afneemt, valt Frank inmiddels in de categorie "maatschappelijk blind". Inclusief wit-rode stok en Sjoerd de geleidehond. En hoewel hij het daar veertien jaar heel moeilijk mee had, ziet hij nu ook de positieve kant van zijn lot. Hij schreef het op in zijn boek met de prachtige titel De mazzel van pech.

Met de kennis van nu moet Frank toegeven dat het al langer niet zo best ging met zijn zicht. Hij zag op de tennisbaan de ballen van de tegenstander niet meer aankomen en in zijn werk als fotograaf leverde hij soms onscherpe foto's. Vooral dat laatste deed pijn. Hij moest zijn werk als fotograaf opgeven. Wat volgde was een frustrerende en vergeefse zoektocht naar de oorzaak en een behandeling terwijl hij van steeds meer dingen in zijn leven afscheid moest nemen. In zijn verhalenbundel De mazzel van pech verzamelt hij opmerkelijke, blije, schokkende, ontroerende en hilarische anekdotes over deze fase van zijn leven.

Op een dag kreeg Frank een visioen. In een interview voor de Volkskrant vertelt hij: 'Opeens realiseerde ik me: ga ik, na al veertien jaar, nóg twintig jaar verder met zoeken naar genezing? Al het leuke uit het leven was weggevallen, alle aandacht ging naar mijn haperende ogen. Maar intussen had ik geleerd: alles wat je aandacht geeft, maak je groter. Dat moest afgelopen zijn.’
Hij is klaar met de schaamte, met het balen, met de ellende. In het revalidatiecentrum waar hij allerlei nieuwe vaardigheden leert zoals lopen met een taststok en internetten met voorleessoftware, ziet hij het ook bij zijn lotgenoten. De teleurstelling over wat hen is overkomen overheerst: 'Ze werden stuurs, onhandelbaar, lagen bij alles dwars. Zo kun je het jezelf en anderen zo lastig maken, je ruïneert je leven.’ Frank wil niet zo zijn en besluit op een dag: ‘Ik ga de dingen van een positieve kant bekijken, dat maakt het leven draaglijker.’

Deze andere blik op de wereld laat hem ineens de positieve kanten zien van zijn lot. In de Volkskrant vertelt hij: '‘Het verlies van mijn zicht is weliswaar kut, toch blijft het leven zeer de moeite waard – de titel van mijn boek verwijst ernaar. Ik ben toleranter geworden, heb minder kritiek op de rare acties van anderen.’
Hij merkt bijvoorbeeld dat zijn medemens verrassend behulpzaam en welwillend is. In zijn boek beschrijft hij talloze anekdotes waarin onbekenden op straat hem helpen. 'Er blijkt een intrinsieke behoefte in de mens te schuilen iets voor een ander te doen. Dat werd me glashelder nadat ik aan mezelf en de ‘wereld’ durfde bekennen dat ik serieus slecht zag. Dat was een prachtige ontdekking. Het is ontroerend wat wildvreemden bereid zijn voor anderen te doen en te laten.'
Ook geeft Frank in zijn boek veel praktische tips over hoe jij een slechtziende zou kunnen helpen. Grijp iemand bijvoorbeeld niet zomaar bij de mouw en bied niet ongevraagd hulp aan. Dat kan verkeerd vallen bij iemand die juist heel graag zelfstandig wil zijn. Een simpele 'Kan ik misschien iets voor je doen?' volstaat.

Deze inzichten leverden Frank nóg een nieuwe mogelijkheid op. Zijn unieke kijk op de wereld als slechtziende bleek ook een verdienmodel te zijn. Op feestjes hangen mensen aan zijn lippen als hij ze vertelt over hoe hij de wereld ervaart en waar hij als slechtziende allemaal mee te maken krijgt.
Frank geeft tegenwoordig dus workshops waarin hij zijn ervaringen als slechtziende gebruikt om de deelnemers iets te leren. Bijvoorbeeld over vooroordelen. Uit onderzoek blijkt namelijk dan ongeveer de helft van onze eerste indruk over iemand wordt bepaald door wat we zien. Maar bij Frank gaat dit uiteraard niet op. Hij baseert zijn eerste indruk en dus ook zijn oordeel over iemand bijvoorbeeld veel meer op hóe mensen iets zeggen (ook wel tonaliteit genoemd). Daardoor heeft Frank een stuk minder vooroordelen dan vroeger en leert hij mensen hoe je neutraler kunt zijn door je bewust te zijn van je vooroordelen. Hij gaf onder andere workshops aan trambestuurders en buschauffeurs. Die hebben in hen werk regelmatig te maken met afwijkend gedrag en reageren daar snel geërgerd op. Terwijl je helemaal niet weet wat er speelt bij die persoon. Slechtziendheid, autisme, dementie, hersenletsel. Frank houdt ze een spiegel voor en zegt: 'Probeer je in te leven. Wat zou je ervan denken als je zo iemand vraagt: 'Vind je het fijn als ik iets voor je doe?'
Het was een worsteling van jaren maar inmiddels heeft Frank zijn pech omgedacht tot mazzel. Of zoals hij het zelf verwoord op zijn website: 'Wonderlijk hoe veel gemakkelijker het leven is geworden sinds ik durf toe te geven dat ik ergens minder goed in ben. Stoppen met me generen voor mijn slechte zicht is de belangrijkste stap die ik heb gezet. Ik moest het er niet mee doen, ik wilde het er mee doen. Voorspoed is geen recht. Dwars door tegenslag heen kijken naar je kansen wel!
Bronnen:
De mazzel van pech
Interview in de Volkskrant

Iedere zondag ontvang je een Omdenkverhaal in jouw inbox. Kom je zelf zo'n verhaal tegen? Bijvoorbeeld in de krant, op je werk, thuis of online. Of heb je zelf iets omgedacht dat perfect past tussen alle Omdenkverhalen op onze website? Laat het ons dan vooral weten, want we zijn altijd op zoek naar fraaie voorbeelden. Mail jouw verhaal of tip naar contact@omdenken.nl. Dank je wel.