De digitale strategie van de Europese Unie moet een bloeiende digitale economie mogelijk maken. De EU datastrategie zorgt dat data daar de motor van kunnen zijn. In Europese dataspaces wordt dat concreet. In dataspaces kunnen zowel overheden als bedrijven vertrouwd data uitwisselen. Hierbij staan de Europese normen en waarden ten aanzien van privacy, gegevensbescherming en mededinging centraal. 
 

Data en digitale diensten zijn strategische assets. Europa wil dat data worden ingewonnen, gedeeld en gebruikt met inachtneming van de Europese normen en waarden over privacy, gegevensbescherming en mededinging. In analogie met een economische unie die vrij verkeer van goederen en diensten mogelijk maakt, streeft Europa naar een Europese data unie. Daarvoor stelt Europa beleid en regels op én creëert dataspaces. 

> lees verder

De EU Green Deal Data Space (GDDS) is gericht op het creëren van een Europese digitale omgeving met data die van grote waarde zijn voor realisatie van de Green Deal doelen. Focus gebieden zijn biodiversiteit, klimaatadaptatie, circulaire economie en het tegengaan van vervuiling (‘zero pollution’). 

De implementatie van de Green Deal Data Space is drie jaar geleden gestart met het project Green Deal Data Space AlignmenT (GREAT). Dit project, gefinancierd door het Digital Europe-programma, heeft de implementatiefase van de Green Deal Data Space voorbereid. Voor de Green Deal Data Space liggen de volgende producten nu klaar: 

• Technische blauwdruk: Een referentie-architectuur die de integratie en interoperabiliteit van data over verschillende sectoren mogelijk maakt;
• Prioritaire datasets: Identificatie van belangrijke datasets die cruciaal zijn voor het ondersteunen van de Green Deal, zoals de biodiversiteitsstrategie voor 2030 en het Zero-pollution actieplan;
• Governance: Ontwikkeling van governance-modellen om de samenwerking tussen data-providers en gebruikers te waarborgen;
• Roadmap: Een strategische implementatie-roadmap voor de Green Deal Data Space, gericht op een pan-Europese samenwerking.

In februari dit jaar heeft de Europese Commissie een oproep gedaan om voorstellen te doen voor de implementatie van de Green Deal Dataspace. Samen met Sogelink heeft Geonovum een voorstel ingediend om de use casus ‘Circulaire grondstromen data space’ uit te werken. 
 

Eind dit jaar hopen we bericht te krijgen of ons gezamenlijke voorstel gehonoreerd wordt. 

Op 19 juni is de Wet Implementatie Open Data Richtlijn ingegaan. Deze wet zet de vernieuwde Europese Open Data Richtlijn om in de Nederlandse wet. Hergebruik van overheidsdata toestaan, is het uitgangspunt, tenzij er een voorbehoud van toepassing is. Dat is en blijft staand beleid in Nederland.

Toevallig ging min of meer tegelijkertijd, namelijk op 9 juni 2024, ook de verplichting voor overheden in om de onder de High Value Data implementatieverordening vallende gegevens als open data via APIs te ontsluiten. Daarmee is de Europese regelgeving voor open overheidsdata in Nederland nu volledig van toepassing.

> Lees meer over wat dit betekent

De ‘Joint Technical Committee’ voor ‘Data, datamanagement, cloud and edge’ (JTC 25). beleefde een voortvarende kick-off op vrijdag 20 september bij CEN en CENELEC in Brussel.

Er worden werkgroepen opgericht en projecten opgestart, die invulling gaan geven aan het Standardisation Request (standaardisatieverzoek) voor ‘EU Trusted Data Framework’. Geonovum heeft zich aangemeld voor het technische standaardisatiewerk in twee van de werkgroepen, te weten WG 2 Dataspaces en WG 3 Datamanagement and data governance. Daarin worden de volgende onderwerpen opgepakt:

• Trusted Data Transaction
• Implementation framework for data catalogue (DCAT) profiles and extensions
• Implementation framework for trusted ontologies and data models
• Quality assessment of internal data governance processes
• Maturity assessment of Common European Data Spaces

Daarnaast heeft de NEN een normcommissie voor data en cloud opgericht. Deze groep zorgt voor de Nederlandse inbreng op de Europese normen, alsmede input op de mondiale normen van ISO en IEC.

De afgelopen vijfjarige Europese Commissieperiode is er een coherent juridisch raamwerk opgetuigd rond de digitale en datastrategie van de EU. Die wetten, zoals de Data Governance Act, Data Act, High Value Data regulation en de AI Act, zijn af en van kracht. Daarmee breekt een fase van implementeren aan.

Van het programma van de inkomende Europese Commissie weten we nog niet veel, maar nieuwe grote wetten op het vlak van data en digitalisering zijn er niet te verwachten. In de zomer is wel de politieke leidraad door de hernieuwde EC voorzitter Ursula von der Leyen bekend gemaakt. Daarin staat wat de komende jaren vanuit de EC op het vlak van digitalisering en data te verwachten valt.

> Lees meer

> Handreiking High Value Data uitvoeringsverordening

> Handreiking bij de Wet Hergebruik